Gaz letni, a gaz zimowy – okresowa zmiana LPG

Już 1 grudnia/1 kwietnia na stacjach zatankujemy gaz ZIMOWY/gaz LETNI. Czym jest zimowe LPG i czy różni się ono od LPG letniego? Co warto o tych dwóch rodzajach mieszanek wiedzieć? Dlaczego zimą skład autogazu musi być odmienny od wersji letniej? Zapraszamy do wpisu.

Gaz LPG to ciekła mieszanina propanu (C3H8) i butanu (C4H10) oraz śladowych ilości innych związków chemicznych. Dwa główne składniki autogazu występują w różnych proporcjach. Wymagania jakościowe dla skroplonego gazu stosowanego jako paliwo, określa norma PN-EN 589, tzw. norma autogazowa. Norma ta rozróżnia wymagania mieszanki LPG na okres letni i zimowy.

Jak paruje LPG i dlaczego ma to znaczenie?

Zatankowane ciekłe paliwo LPG musi 'przedostać się’ ze zbiornika, do dalszej części instalacji. Jest to możliwe dzięki nadciśnieniu, które wytwarza się pod wpływem temperatury otoczenia. W zbiorniku następuje częściowe odparowanie płynnego paliwa. Wtedy, tuż nad powierzchnią autogazu, powstaje poduszka powietrzna, która wywiera nacisk na ciecz i „przepycha” ciepłe paliwo do dalszego układu. Dlatego prężność – podciśnienie, jest warunkiem koniecznym do jazdy na autogazie, a różne proporcje mieszanek LPG mają za zadanie to ciśnienie zagwarantować.

Fot. 1 – Gaz LPG to ciekła mieszanina propanu (C3H8) i butanu (C4H10) oraz śladowych ilości innych związków chemicznych. Dwa główne składniki autogazu występują w różnych proporcjach. Prężność – podciśnienie, jest warunkiem koniecznym do jazdy na autogazie, a różne proporcje mieszanek LPG mają za zadanie te ciśnienie zagwarantować.

Prężność par butanu i propanu

Należy przypomnieć, że parowanie butanu ustaje w temperaturze około -0,5°C. Gaz ten nie zamarza, lecz po prostu przestaje wrzeć. A gdy gaz nie paruje – instalacja gazowa nie działa. Gdybyśmy zatankowali do zbiornika LPG czysty butan, to przy temperaturze -5°C, gaz byłby płynny… A zimowe temperatury spadają nawet do -30°C – co w tym przypadku? Z pomocą przychodzi propan, który przestaje parować dopiero przy -43°C. Dlatego gaz zimowy zawiera około 60% propanu i 40% butanu – w ten sposób zostaje zwiększona prężność (lotność) par gazu.

W przypadku gazu letniego, proporcje są wręcz odwrotne – zawartość propanu wynosi około 40%, a butanu 60%. W okresie letnim zbyt wysoka prężność, mogłaby powodować odparowanie gazu za wcześnie – już w przewodach instalacji, co skutkowałoby nieprawidłowościami w działaniu silnika. Dlatego też, gdybyśmy latem/jesienią zatankowali gaz do pełna i zaczekalibyśmy do zimy, potem przy -15°C jazda na gazie nie byłaby możliwa. Z kolei na gazie zimowym można jeździć latem.

Fot. 2 – Skład mieszanki LPG jest podyktowany warunkami pogodowymi. Proporcje propanu i butanu dobierane są do panującej temperatury oraz związanej z nią prężności par. Właśnie ten parametr odpowiada za przemieszczanie się (parowanie) LPG ze zbiornika do dalszej części instalacji gazowej.

Zmiana rodzaju LPG na stacjach

Zmiana gazu LPG z zimowego na letni następuje 1 kwietnia, lecz nie odbywa się z dnia na dzień. Nie ma nawet takiej potrzeby, ponieważ gaz zimowy ma lepsze parametry (w zakresie prężności), niż te wymagane w okresie letnim. Inaczej jest przy przechodzeniu na gaz zimowy, które następuje 1 grudnia. Tego dnia paliwo musi mieć już parametry wymagane zimą, zatem pierwsze dostawy zimowego autogazu odbywają się przed 1 grudnia. Podsumowując, okres letni trwa od 1 kwietnia do 30 listopada, natomiast okres zimowy od 1 grudnia do 31 marca.

Dlaczego gaz zimowy jest droższy?

Już wiesz, który składnik dominuje w gazie zimowym – propan. Jest on generalnie droższy niż butan, który dominuje w gazie letnim. Stąd wyższa cena zimowego LPG (mówiąc skrótowo). Co więcej mieszanka gazu letniego jest bardziej wydajna (około 6% bardziej kaloryczna), niż gazu zimowego. Dlatego na gazie letnim zużycie paliwa powinno być niższe.

LPG zależne od klimatu

Co ciekawe, w poszczególnych krajach stosowane są różne mieszanki LPG. I tak w krajach południowych o ciepłym klimacie, zwiększa się zawartość butanu (by zmniejszyć prężność par). Analogicznie w krajach z klimatem zimnym w składzie autogazu przeważa propan.